Μαρτίνι, Αρτούρο

(Arturo Martini, Τρεβίζο 1889 – Μιλάνο 1947). Ιταλός γλύπτης. Σπούδασε στο Τρεβίζο με τον γλύπτη Καρλίνι, στη Βενετία με τον Ουρμπάνο Νόνο και στο Μόναχο στη σχολή του Χίλντεμπραντ (1909). Το 1911 ταξίδεψε στο Παρίσι μαζί με τον φίλο του ζωγράφο Τζίνο Ρόσι και εξέθεσε τα έργα του στο Φθινοπωρινό Σαλόν του 1912. Παρακολούθησε διάφορα καλλιτεχνικά ρεύματα, από τον φλορεαλισμό του Μπιστόλφι μέχρι τον ιμπρεσιονιστικό βερισμό, και ορισμένα νεανικά έργα του φιλοτεχνήθηκαν με αντιακαδημαϊκό πνεύμα. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1909-13 εργάστηκε στο Τρεβίζο, στο εργοστάσιο κεραμικής Γκρέγκορι, όπου δημιούργησε αντικείμενα εμπνευσμένα από τον Νέο Ρυθμό. Από το 1913 έως το 1920, φιλοτέχνησε τα έργα με τους τίτλους Μοναχή, Κόρη στο σούρουπο, Φίλη του Κυπαρισσιού καθώς και την προτομή του Ομέρο Σοπέλσα, με την οποία σηματοδοτείται η στροφή του προς τον φουτουρισμό. Επιπλέον την ίδια περίοδο δημιούργησε τη χρωματισμένη τερακότα με τίτλο Η πόρνη (1913), που χαρακτηρίζεται από τραχιά επιφάνεια, αυλακωμένη από βαθιές σχισμές, η οποία φέρει στοιχεία της ζωγραφικής του Τζίνο Ρόσι και του Ματίς. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, ο Μ. συνδέθηκε με την καλλιτεχνική ομάδα Πλαστικές Αξίες (Valori Plastici), η οποία επιζητούσε την επαναφορά των κλασικών και αρχαϊκών αντιλήψεων, απομακρυνόμενη από τους σύγχρονους προβληματισμούς. Ο Μ. ενδιαφέρθηκε κυρίως για τη μεταφυσική τεχνοτροπία του Καρά, όπως φαίνεται από τα έργα του με τους τίτλους Ο πότης, Κεφάλι παιδιού και Τωβίας. Όμως, παρά τους αρχαϊσμούς τους, την απόρριψη των κλασικών αναλογιών και τον προσανατολισμό προς τους ρομανικούς και γοτθικούς ρυθμούς, τα έργα αυτά με την έντονη προσήλωση στα απεικονιζόμενα θέματα διατηρούν μια ελαφρά πνευματική πνοή. Από το 1931 ο Μ. φιλοτέχνησε με αφετηρία τον Αεροπόρο μια σειρά έργων φασιστικής έμπνευσης. Από το 1937 έως το 1941 ανέλαβε την κατασκευή μνημειακών έργων, όπως το ανάγλυφο της Δικαιοσύνης για το δικαστικό μέγαρο του Μιλάνου, το μνημειακό σύμπλεγμα για το νοσοκομείο της Συγγνώμης και τα πέντε ανάγλυφα για τον εξώστη του δημαρχείου του Μιλάνου. Μολονότι τα γύψινα προπλάσματα των έργων του παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον απ’ ότι στην τελική τους μορφή, τα ανάγλυφα αυτά με τα ιστορικά θέματα προτείνουν μερικές ικανοποιητικές λύσεις στα προβλήματα της αφήγησης και του ρυθμού. Μετά τον πόλεμο τα έργα του Μ. απέδειξαν ότι ο καλλιτέχνης είχε αντιληφθεί τη δραματική κρίση της ανανέωσης της τέχνης και τους νέους αισθητικούς προβληματισμούς και συγκαταλέχθηκε ανάμεσα στους κορυφαίους γλύπτες του α’ μισού του 20ού αι. «Γυναίκα ξαπλωμένη στον ήλιο», έργο της τελευταίας περιόδου του Ιταλού γλύπτη Αρτούρο Μαρτίνι (Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Βενετία).